Kore TANITIMI. Kore Savaşı Kuzey ve Güney Kore ve Vietnam savaşı

Kore Cumhuriyetinin Kurulmasi  2. Dünya savasinda Japonlarin yenilgisi Kore tarafindan büyük bir sevinçle karsilandi. Ama bu durum onlara bagimsizlik getirmedi . ülkede bir soguk savas basladi, ikiye bölünen ülke bagimsiz bir hükümet kurmaya çalisirken ülkenin güneyi ABD, kuzeyi ise Sovyetler Birligi'nin isgaliyle karsi karsiya kaldi. Bu iki politik ideolojik düsünce 38. paralelin kuzeyinde ve güneyinde yine iki farkli politik ideolojiye sahip Kore ortaya çikardi. 15 Aralik 1945'te ABD,Sovyetler Birligi ve Ingiltere Moskova'da bulustu ve ülke 4 güç (ABD,USSR, Ingiltere,Çin) tarafindan geçici olarak birlestirildi. 1947 Kasiminda Birlesmis Milletler (BM) ülkede bir komisyon nezaretinde seçim yapilmasina karar verdi. Sovyetler Birligi bu karara uymayarak Kore'nin kuzey bölgesine BM Komisyonunu almadi. BM vermis oldugu karari degistirdi ve sadece girebildigi bölgelerde seçim yapilmasini sagladi. 10 Mayis 1948'de 38. paralelin güneyinde ilk genel seçimler yapildi. Bu seçimin sonunda Syngman Rhae baskan seçildi. Yine bu zamanda 38. paralelin kuzeyinde Kim II-Sung komünist bir rejim kurdu. 25 haziran 1950 de Kuzey Kore 38. paralelin güneyine indi ve Güney Kore'yi isgal etti. Bu isgal için ortaya herhangi bir neden konmadi. Komünistler Rus yapimi T-3 tanklariyla Daegu yakinlarindaki Nakdonggang nehrine kadar ilerledi. Güney Kore bu durum karsisinda BM'den yardim istedi. 15 ülkenin askerlerinin katildigi savas 3 yil sürdü. 27 Haziran 1953'te sona eren savas arkasinda harabe dönmüs bir yarimada birakti. 3 milyon Korelinin öldügü savastan sonra ciddi ekonomik, sosyal ve politik sorunlar ortaya çikti 1948 yilinda seçilmis olan Baskan Rhae ögrencilerin etkili rol oynadigi bir ayaklanma sonucunda 1960 yili Nisan ayinda baskanliktan çekildi.     1960 Agustosunda demokratik partiden olan Chang Myon hükümeti kurdu. Fazla uzun sürmeyen bu hükümet 1961 yilinda general Park Chung Hee liderliginde bir darbeyle devrildi. Park kurdugu konsey ile yönetimi eline aldi ve 1963 yilinda baskan seçildi. Bu dönem Kore'nin hizli bir kalkinma sürecinin baslangici oldu. Ekonomik yönden büyük bir büyüme saglandi. Baskan Park'in 1979 yilinda bir suikast sonucu ölmesi bölgede sikiyönetimin hakim olmasina ve bu dönem boyunca önce Choi Kyu-Hah'in sonra da Chun-Doo Hwan'in baskanligiyla devam etti. 1980 yilindan sonra bölgede demokrasi yönünde ilerlemeler görüldü ve 1987 yilinda halk kendi baskanini seçti. 1987 yilinda bu yasayla eski bir general olan Roh-Tae-Voo baskan seçildi. 1992'de demokrasi savunucusu olan Kim Young-Sam baskan seçildi ve 1997 yilinda muhalefet partisinin seçimleri kazanmasi sonucu iktidari Yeni Siyaset Için Ulusal Kongre Partisi lirdi Kim Dae Jung'a devretti. Bu olay ile ilk defa Kore'de iktidar ile muhalefet barisçil bir yoldan el degistirmis oldu.

(Kuzey ve Güney Kore sınırı dünya üzerindeki en çok asker yığılmış bölgedir. Bölge bir yarım yy insansız kalmıştır ki sıfır çizgisi etrafında dağ aslanları, kurtlar ve ayı gibi benzeri hayvanların sayısı 100% bir artış göstermiştir.)

Birinci Dünya Savasi sonunda Koreliler, Japonlarin Itilaf Devletleri safinda olmalari nedeni ile “Wilson Prensiplerinden” yararlanamadilar. Bununla birlikte milliyetçiler Kore topraklari disinda iki geçici hükümet kurdular. Bunlardan biri Dr.Syngmann Ree, digeri Kim Kao idaresinde idi. Ikinci Dünya Savasi esnasinda Kore meselesi bir problem olarak ilk defa 1943’de Kahire Konferansinda ele alindi. Çan-Kay-Sek,Churchill ve Roosevelt tarafindan imzalanan konferans bildirgesinin Kore ile ilgili kismi söyledir: “Kore halkinin içinde bulundugu tutsakligi yakindan bilen üç büyük devlet ( ABD,Ingiltere ve Çin) Kore’nin vakti gelince özgürlük ve bagimsizliga kavusturulmasina karar vermislerdir. O zaman Sovyet Rusya henüz Uzak Doguda savasa katilmamisti ve Kore’nin zamani gelince sadece Amerikan Kuvvetleri tarafindan isgal edilmesi öngörülmüstü. Daha sonra 1945 yilindaki Yalta Konferansinda, Sovyetler Birliginin de Uzak dogudaki savasa katilacagi anlasilinca, komutanlar, Kore’den Japonlari çikarma görevinin Amerikan ve Rus kuvvetlerine müsterek olarak verilmesi konusunda anlastilar.

Bilindigi gibi 23 Mayis 1945’te müttefiki Almanya’nin teslim olmasi üzerine savasi tek basina sürdüren Japonya, Potsdam Konferansinda kararlastirildigi gibi Müttefik Ülkelerden “teslim ol” çagrisi aldi. Ayni Konferansta ( 7 Temmuz- 2 Agustos 1945) ABD, Ingiltere ve Çin liderleri “Kahire Konferansinda Kore hakkinda verilen kararin uygulanacagini” yani Kore’nin bagimsiz bir devlet olarak kurulacagini dogrulamislardi. Japonya’nin teslim olmayi reddetmesi üzerine 6 ve 9 Agustos günlerinde Hirosima ve Nagazaki sehirlerine tarihte ilk defa iki “atom bombasi” atildi. 8 Agustosta Sovyetler Japonya’ya savas ilan etti. Japonlar 10 Agustos günü Amerikalilara teslim olacaklarini bildirdiler. 12 Agustosta Sovyet birlikleri hiç vakit kaybetmeden Mançurya’dan sonra Kuzey Kore’ye girmege basladilar. Rus askerleri Kore’de süratle ilerlerken Amerikan askerleri yüzlerce mil mesafedeydi. Rus ilerleyisini bir yerlerde durdurmak gerekiyordu, bunun için 38nci Paralel dairesi bir sinir olarak ortaya atildi.Bu teklifin benimsenmesi ile birdenbire ortaya iki Kore çikmis oldu. (Bu olayla, 6 yil kadar önce Almanlarin Polonya’yi istilasi sirasinda, Sovyet Rusya’nin da Dogu Polonya’yi istila etmesi arasindaki benzerlige dikkatinizi çekmek isteriz.)

1945 Eylül ayindan savasin çiktigi 1950 Haziran ayina kadar olaylar söyle gelisti:

- ABD ve Hür Dünya ülkeleri Kore meselesini Birlesmis Milletler kararlari istikametinde, demokratik usullerle çözmeye çalisirken, Sovyet Rusya; isin basindan beri kararlastirdigi “Kore’nin komünist bir idare altinda birlestirilmesi”nden baska bir çözüm tarzina yanasmiyordu.
- Kore için teskil edilen birinci komisyonun tavsiyesi ile 14 Kasim1947’de Birlesmis Milletler Genel Kurulunda alinan karar geregince, bütün Kore’de seçimlerin geçici Kore Komisyonunun gözlemi altinda 31 Mart 1948’de yapilmasi kabul edildigi halde, yapilacak bir genel seçimde Kuzey Kore azinlikta kalacagindan, Sovyetler Birligi, Genel Kurulun bu kararina bastan sona kadar muhalif kalmistir.

- Teskil edilen komisyon Güney Kore’de serbestçe çalistigi halde, Sovyetler; komisyonun 38nci Paralelin kuzeyine geçmesine izin vermediler.Komisyon Güneyde 10 Mayis 1948 günü seçim yapma karari aldi. Seçim yapildi ve 12 Temmuzda kabul edilen bir Anayasa ile 5 gün sonra “Kore Cumhuriyeti” ilan olundu. Cumhurbaskanligina eski hürriyet savasçilarindan biri olarak tanidigimiz DR. Syngman Ree seçildi.
- 1945 yilindan beri Kuzey Kore’de idareyi elinde tutan “Halk Konseyi” hazirladigi bir Anayasa ile Güney Kore’den 3.5 ay kadar sonra (25.8.1948’de) seçine gitti. Bütün Kore’yi temsilen 572 Milletvekili seçildi ve “Demokratik Halk Cumhuriyeti” kurulmus oldu. Böylece 1948 yilinda Kore Yarimadasinda iki hükümet kurulmustu ve her ikisi de kendisini “Kore Halkinin gerçek temsilcisi” olarak kabul ve iddia ediyordu.

Savas Öncesi Genel Durum:

Geçen yillar içinde bir türlü birlestirilememis olan iki Kore Cumhuriyeti arasindaki anlasmazlik, rejimlerindeki ayrilik nedeni ile, Sovyet ve Amerikan birliklerinin çekilmelerinden sonra “ölümcül bir düsmanlik” halini almisti. Komünist Çin ve Sovyetler Birligi tarafindan desteklenen ve tesvik gören Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti, bütün Kore’yi Komünist bir rejim altinda birlestirme idealini silah zoruyla gerçeklestirme amaci ile büyük bir saldiri ordusu hazirladi. Buna karsilik yeni teskil olunan Güney Kore Cumhuriyeti Ordusu, henüz kendi basina ülkesini böyle bir saldiriya karsi savunabilecek bir seviyede olmaktan çok uzakti.

ABD ile Güney Kore Cumhuriyeti arasinda ilki Aralik 1948, ikincisi de Ocak 1950’de olmak üzere iki yardim ve güvenlik anlasmasi imzalanmis, diger taraftan Sovyetler Birligi ile Demokratik Halk Cumhuriyeti arasinda Mart 1949’da 10 yillik bir yardim anlasmasi yapilmisti.

1950 yilina girerken Dünya , Komünist Alemde söz sahibi olacak büyük bir gücün yükselisine sahit oluyordu. Çinde II Dünya Savasindan sonra etkinliklerini arttiran Komünistler, Milliyetçi Çan-Kay-sek kuvvetlerini, 8.Aralik 1949’da kazandiklari zaferle bütün Çin kitasindan disari atmayi basarmis, Asya tarihinde yeni bir devrin baslamasina sebep olmuslardir. Sovyetler Birligi, Komünist Çin ile olan anlasmazliga son vermek için, Mançurya üzerindeki haklarindan Çin lehine vazgeçmis ve iki devlet arasinda 14 Subat 1950’de 30 yillik bir “dostluk ve karsilikli savunma antlasmasi” imzalanmisti. Komünistler, kita çininden baska adalara göz dikmisler; Nisan 1950’de Hainan ve Mayis 1950’de de Chushan Adalarini ele geçirmislerdir. Zafer sarhoslugu içinde, Çan-Kay-Sek’in elinde kalan Formosa ve diger adalara göz dikmisler,”yayilmaci bir politikayi” benimsemislerdi. Bu duruma göre Kuzey ve Güney Kore arasindaki çikacak bir çatismada Kuzeyin Sovyetler Birligi ve Komünist Çin, güneyin de ABD tarafindan desteklenmesi tabii idi.

Savasin Baslamasi:

Savas: 25 Haziran 1950 günü sabahi saat 04.00’de, Kuzeylilerin, Seul’un batisindaki Kumpo yarimadasina topçu atesi ve çok iyi hazirlandiklari belli olan Kuzey Kore birliklerinin saat 08.00’den itibaren degisik mevkilerde siniri geçisi ile basladi.Ayni gün saat 11.00’de de, Güney Kore’ye savas ilan ettiler. Kuzeylilerin amaci yalniz ve hazirliksiz yakaladigi Güney Kore’nin zayif Kuvvetlerini süratle imha ederek, Amerikalilarin müdahalesinden önce yarimadayi süratle ele geçirmek ve durumu bir “oldu bitti” seklinde neticeye ulastirmakti.

Ayni gün saat 14.00 de toplanan Birlesmis Milletler Güvenlik Konseyi: “Kuzey Kore’nin taarruzu uluslar arasi barisi bozmaktadir. Çarpisma derhal durdurulacak ve Kuzey Kore Kuvvetleri 38nci Paralelin kuzeyine çekileceklerdir.” Seklinde bir karar aldi. Birlesmis Milletlerin çagrisini hiçe sayan Kuzey Koreliler seri bir sekilde hareketlerine devam ettiler. O andan itibaren Kuzey Kore ile Birlesmis Milletler Toplulugunun zamana karsi amansiz yarisi basladi.

Harekatin ilk safhasini, Kuzeylilerin süratle ilerleyisi, Güney Korelilerin devamli çekilmesi,Birlesmis Milletlerin (B.M.) Pusan bölgesinde bir “Köprübasi” tesis edip savunmaya çalismasi ve muhtelif ülkelerden gelecek kuvvetlerin Kore’ye gelebilmesi için gerekli zamanin kazanilmasi seklinde özetleyebiliriz.



Kasim ayi içinde B.M. Kuvvetleri Kuzey Kore’ye son darbeyi indirme hazirligi ile mesgulken, Komünist Çinde büyük faaliyetler görünüyordu. Ekim baslarinda Basbakan Chou-En-Lai; Pekin radyosundan: “ Komsusu istilaya ugrarken Çin Ulusu kayitsiz kalamaz. Çin Ulusu her vakit Korelilerle beraber olmustur. Çin Ulusu, Kore’yi kurtarmak için Kore Ulusunu destekleyecektir” seklinde beyanat vermege baslamisti. Yapilan propagandalarda “ eskiden Japonya’nin yaptigi gibi, bu kez de Amerikanin Kore yolu ile Çin’i ve Asya’yi istila etmege niyetli oldugu” temasi isleniyordu. Ilk olarak Mançurya’daki kuvvetler arttirilmisti. Kasim baslarinda bu kuvvetlerin 850.000’e çikarildigi tahmin edilmektedir. B.M. Kuvvetlerinin 38nci Paraleli geçisini takiben, 14-15 Ekim 1950’de 38, 39 ve 40’inci Komünist Çin Ordularina mensup kuvvetler, Yalu Nehrini geçerek Kuzey Kore Topraklarina girmislerdi.

Komünist Çin’in bütün bu faaliyetlerine ragmen B.M. Baskomutanliginin genel kanaati: “Kuzeyde abartildigi kadar fazla Çin Kuvvetinin mevcut olmadigi, Çinin kendi topraklarina ve Mançurya’ya bir tecavüz olmadigi taktirde savasa katilmayacagi, savasa katilsa bile B.M. Kuvvetlerinin çok üstün Hava Gücü karsisinda hiçbir sey yapamayacagi” seklindeydi. Bu yanlis yorumlamanin savasin en büyük hatalarindan biri oldugu kabul edilir. Beklenen taarruz; Baskomutan Gen Mc Arthur’un direktifi ile ve bu defa Türk Tugayinin da ilk defa savasa katilmasiyla 24 Kasim günü baslamistir.

Taarruz süratle gelisti,ilk anlarda Kuzey Kore Kuvvetlerinin büyük bir kismi (6 Tümeni) kusatilarak imha edildi.Seul dahil 38nci paralele kadar ilerlendi. B.M.de yapilan görüsmelerden sonra Gen.Mc.Arthur’a gerektiginde 38nci Paraleli geçme yetkisi verilince B.M. Kuvvetleri 9 Ekimde 38. Paraleli geçtiler.24 Ekimde Kuzey Kore’nin baskenti Pyongyang’i isgal ederek Ekim sonunda genel olarak Sinanju-Hongnam Hattina vardilar.

Temmuz ayi sonlarinda elde kalan Güney Kore kuvvetleri ve o güne kadar parça parça yardima gelen 3 ABD Tümeninin direnç göstermesi ile “Pusan Köprübasi Mevzii” tesis edilmis oldu.Kuzey Kore’nin bu mevzilere Eylül ortasina kadar 1.5 ay süresince yaptigi saldirilar basarili olamadi.Bu saldirilar sirasinda Kuzey Kore’nin “Taarruz Gücü” tükenirken, Birlesmis Milletlerin davetini kabul eden ülkelerin birlikleri arka arkaya gelmege basladilar. Kara,Deniz ve Hava üstünlügünü eline geçiren B.M. Komutanligi; 24 Temmuzdan beri Komutan bulunan Orgeneral Douglas Mc Arthur’un emri ile, 15 Eylülde, yine Seul batisindaki Inchon’a baskin seklinde yapilan bir “Çikarma Harekati” ile birlikte, savasin ikinci safhasi diyebilecegimiz genel taarruzu baslattilar.

Kore Savaşları Çin İmparatorluğunun Savaşa Dahil Olması,

Bierleşmiş Milletler Güney Kore'ye çoğunluğu Amerikalılardan oluşan birlikler yollaması ile birlikte Kuzey Kore yenilip 38. enlem civarına kadar geri çekildi. BM eski sınırlarda durmadı. Kuzey ve Güney Kore'yi birleştirme amacıyla Kuzey'i işgal edip Çin sınırına kadar ulaştı.  Bu durum Çin İmparatorluğunun tepkisini çekti. Bunun sebebi Amerika'yı destekleyen bir Kore kurulması Çin İmparatorluğunu ciddi bir şekilde tehdit ediyor olmasıydı. 38. enlem geçirilirse savaşa gireceğini söyleyen Çin, BM birliklerinde duraksama olmaması nedeniyle Kuzey Kore'yi Destelmeye başladı. 

24 Ekim 1950 tarihinde Amerikalı birliklerin komutanı Mareşal Douglas Mac Arthur savaşı bitirecek bir hücuma gireceklerini söylemesi üzerine Çin Halk Gönüllü Ordusu adında yüz binlerce Çin vatandaşı sınırdaki Yalu nehrini gizlice geçerek Kore'ye geldi ve birçok BM birliğini saf dışı bıraktı. BM birliklerinin zaferi, kısa zaman içinde toplu geri çekilme haline geldi.

Kuzey Kore- Güney Kore Savaşı, Çin-ABD Savaşı haline geldi.

Kore Savaşları Bitme Aşaması,

BM birliklerini 38. paralelin güneyine kadar püskürtüp Güneyi işgale başlayan Çin Halk Gönüllü Ordusu Birleşmiş Milletler Birliğinin karşı saldırısıyla 38. Paralel civarında sabitlendi. Mareşal Douglas MacArthur, Başkan Truman'ın emirlerine uymayarak tekrar Çin sınırına kadar ilerlemek istemesi üzerine Truman tarafından görevden alındı. Savaşın durgun olması, iki tarafın da herhangi bir kar elde edememesi, tarafları barış görüşmeleri yapmaya itti. 2 yıl süren görüşmeler 1953 yılında ateşkes antlaşmasıyla sonlandı.

Kore Savaşları Sonucu,

Kore Savaşı sonucunda en çok Güney Kore zararlı çıktı. Kore yıkılıp yakıldı. Yaklaşık olarak 3 milyon insan can verdi. Kuzey Kore, Batı bloğu ve Çin arasında önemli bölge haline geldi. Bu savaş sonunda Amerika Birleşik Devletleri atom silahlarına güvenmemeyi öğretti.

8 Ağustos 1945'te USAMGIK tarafından yönetilmeye başlanmış ve 15 Ağustos 1948'de Kore Cumhuriyeti kurulmuştur.

                     Birinci Cumhuriyeti (Ağustos 1948 - Nisan 1960)

1948 yılında Yi Seungman cumhurbaşkanı seçilmiştir.　3 milyon Korelinin öldüğü savaştan sonra ciddi ekonomik, sosyal ve politik sorunlar ortaya çıktı.

         19 Nisan Devrimi ve İkinci Cumhuriyet (Nisan 1960 - Mayıs 1961)

19 Nisan 1960'da Yi Seungman, öğrencilerin etkili rol oynadığı bir ayaklanma sonucunda cumhurbaşkanlıktan çekilmiştir (4·19혁명). Ağustos 1960'da demokratik partiden Chang Myon (장면 / 張勉) başbakan olup hükûmeti kurmuş ve Hoe Jeong (허정 / 許政) cumhurbaşkanlık yetkisini vekaleten kullanmıştır.

                                                       16 Mayıs Askerî Darbesi

1961 yılında 2. Ordu komutan yardımcısı Tümgeneral Park Chung-hee liderliğinde bir darbeyle devrildi (5·16 군사 정변). Park Devleti Yeniden Yaptırma Yüksek Konseyi (국가재건최고회의 / 國家再建最高會議) adli cuntayı kurarak yönetimi eline almıştır.

                            Üçüncü Cumhuriyet (Ağustos 1963 - Ekim 1972)

1963'te Park'ın cumhurbaşkanı seçilmesiyle Üçüncü Cumhuriyet dönemi başlamıştır. Bu dönem Kore'nin hızlı bir kalkınma sürecinin başlangıcı oldu. Park chaebolları (재벌 / 財閥: Büyük holdingler) destekleyerek özelleştirilmiş firmaları çoğalttı ve ürettikleri ürünlerin kârı ile hükûmet giderlerini karşılamaya başladı. Ekonomik yönden "Han Nehri Mucizesi" (한강의 기적 Hangang ui gijeok / 韓江의奇蹟) olarak anılan büyük bir büyüme sağlandı.

                                                               Vietnam Savaşı

ABD'nin isteğiyle Güney Kore Vietnam Savaşı'na katılmış ve 1964'te deniz kuvvetleri birliklerini yollamıştır. Ekim 1965'te "Vahşi Kaplan Birliği" (Maengho Budae, 맹호부대 / 猛虎部隊) lakaplı Başkent Mekanize Piyade Tümeni (Sudo Gigyehwa Bobyeong Sadan, 수도기계화보병사단 / 首道機械化步兵師團), "Beyaz At Birliği" (Baengmabudae, 백마부대 / 白馬部隊) lakaplı 9. Piyade Tümeni (Je 9 Bobyeong Sadan, 제9보병사단, 第9步兵師團) ve "Mavi Ejderha Birliği" (Cheongnyong Budae, 청룡부대　/ 靑龍部隊)　lakaplı 2. Deniz Piyade Tugayı (Je  제해병여단　/ 第2海兵旅團) dahil olmak üzere kara birliklerini de yollamış ve 23 Mart 1973'te Vietnam'dan çekilinceye kadar resmî açıklamasına göre 41.450 Vietnamlı öldürmüştür. Kore askerleri ırza geçme ve katliamlar gibi savaş suçları işlemiş ve Lai Daihan denilen melez çocukları bırakmışlardır.2001 yılında Güney Kore Devlet Başkanı Vietnam'a bu konuda özür dile getirmiştir




                                              VEEEEE Kore TARİH Tanıtımı Bitmiştir.